MENNO VON BRUCKEN FOCK
ZAK RIZVI, The Absence Of Presence
Interview Zak Rizvi (Kansas)
22 april 2020, Menno von Brucken Fock
(Eindredactie: Peter Willemsen)
Kansas is zonder enige twijfel een van de vlaggenschepen van de Amerikaanse progrock. Wie dacht dat het terugtreden van zanger, toetsenist, componist Steve Walsh in 2014 het einde van deze legendarische band zou betekenen, zat er goed naast want met de nieuwe frontman Ronnie Platt, toetsenist David Manion en gitarist-componist Zak Rizvi kwam de herboren band in 2016 ijzersterk terug met The Prelude Implicit. Er volgde een uitgebreide tournee door de VS, maar de geplande tournee door Europa kwam als gevolg van terrorismedreiging te vervallen. Eind 2017 kwam Kansas met een al even sterk livealbum waarop een integrale uitvoering staat van Leftoverture (1976), aangevuld met krakers, verrassingen en uiteraard songs van The Prelude Implicit. Nu, vijftig jaar na de officiële oprichting in Topeka (Kansas), verschijnt het zestiende studioalbum van de band die in 2018 toetsenist David Manion weer zag vertrekken. Daarvoor in de plaats wist Kansas Tom Brislin (ex-Renaissance) in te lijven. Gitarist Zak Rizvi is een van de nieuwelingen en tevens de man die een belangrijk aandeel heeft in de composities. Hij vertelt over zijn achtergrond en geeft een toelichting op het nieuwe album The Absence Of Presence.
Hallo Zak, hoe is het daar bij jullie? Nog steeds in goede gezondheid?
“Zeker wel, mij mankeert niets en mijn bandmaten gelukkig ook niet, maar ik moet wel toegeven dat deze hele coronaproblematiek wel een beetje eng begint te worden. We hebben een behoorlijk aantal shows gepland vanaf mei tot en met oktober en direct daarna reizen we af naar Europa, maar gezien de huidige omstandigheden moeten we afwachten waar we daadwerkelijk kunnen spelen. In de zomer staat er een flink aantal optredens gepland met Foreigner en Europe. Het zou erg spijtig zijn als die niet zouden doorgaan vanwege de coronacrisis! Maar we moeten het nemen zoals het komt. Als we mogen optreden, zullen we er staan!”
Voordat we over het schitterende, nieuwe album van Kansas gaan praten zou ik graag wat meer over jou persoonlijk willen weten, want je bent geen geboren Amerikaan toch?
“Nee, dat klopt. Ik ben geboren in 1968 in Pakistan. Mijn familie is christelijk en toen de politieke situatie midden jaren zeventig erg instabiel dreigde te worden, besloten mijn ouders om naar de VS te emigreren. Ik was toen 12 jaar oud. Ik woon al heel wat jaartjes in New Jersey met mijn vrouw en onze twee katten.”
Dus toch uit Pakistan, dat dacht ik al. Er is toch geen relatie met de controversiële politicus Khadim Hussain Rizvi?
“Goeie god, nee zeg! Gelukkig is er geen enkele relatie met deze krankzinnige haatprediker. Ik begrijp je vraag overigens heel goed, maar je moet weten dat in dat deel van de wereld de achternaam Rizvi heel veel voorkomt.”
Wat is jouw achtergrond als muzikant, want je speelt niet alleen gitaar maar ook toetsen, bas en drums?
“Dat is een samenloop van omstandigheden geweest en zeker geen geplande ontwikkeling. Vanaf mijn negende speel ik akoestische gitaar. Eenmaal in de VS ontdekte ik de country & western muziek en niet veel later − ik was toen vijftien − kreeg ik mijn eerste elektrische gitaar. Ik hoorde bands als Rush en Kansas op de radio en ik was voorgoed verkocht! Op de middelbare school volgde ik muzieklessen, leerde noten lezen en ik maakte kennis met de beginselen van de muziektheorie. Door te luisteren naar de klassiekers, vooral uit de progressieve rock, leerde ik me de gitaarpartijen eigen te maken. Zo leerde ik gaandeweg steeds beter gitaarspelen. Een betere leermeester kun je niet hebben, toch? Tijdens mijn vervolgopleiding volgde ik onder meer een opleiding voor trombone. Vóór mijn twintigste was ik echter ook al bezig met componeren en op zeker moment ben ik een studio ingestapt en heb ik zes songs opgenomen. Dat kostte me zo’n drieduizend dollar en dat was in die tijd verrekt veel geld, zeker als je pas achttien bent. Dus ik dacht: dat moet anders, dat moet ik zelf kunnen! Ik begon te sparen en te investeren in opnameapparatuur en van 4-track recorders werden het 6-track machines en zo door net zolang tot ik mijn eigen studio had. Rond 1990 werd ik eigenaar van The Den Recording Studio in New Jersey en die breidde ik uit naar vier locaties. Gedurende zestien jaar werkte ik als geluidstechnicus; dat was mijn professionele bron van inkomsten.”
Hoe is de combinatie geluidstechnicus en muzikant tot stand gekomen?
“Toen mijn interesse voor componeren eenmaal gewekt was, kwam ik er achter dat veel van mijn voorbeelden op de piano componeren, dus wilde ik dat instrument ook leren bespelen. Ik was zo verslingerd geraakt aan muziek dat ik vervolgens ook betrokken wilde zijn bij producties. Ik wilde precies weten hoe je een album maakt. Als je als geluidstechnicus wilt uitblinken dan moet je weten hoe de verschillende instrumenten werken, wat de rol van ieder instrument is en hoe je bijvoorbeeld contrapunten inbouwt. Dat is voor progrock een belangrijk onderdeel. Ik wilde daarom ook zelf bas en drums kunnen spelen om anderen te kunnen uitleggen wat ik wilde horen, maar ook om eigen composities te kunnen spelen en ze ook op te nemen. Zo kwam van het een het ander!”
Je hebt ook met Jeff Glixman gewerkt, de producer van diverse Kansas albums. Ben je door hem in contact gekomen met Kansas?
“Nee, het grappige is dat het juist andersom is gegaan. Ik ben ergens rond 2000 via een wederzijdse kennis in contact gekomen met drummer Phil Ehart en ik stuurde hem af en toe wat van mijn composities door. Dat contact bestond al een jaar of vijf toen ik werd benaderd om bij Jeff Glixman te komen werken in zijn Starcity Recording Company, een geweldig mooie en uitgebreide studio. Daar bleek dat Phil mij had aanbevolen. Ik ging op gesprek en ik werd direct aangenomen. In de zes jaar dat ik daar heb mogen werken, kwam ik geregeld met de mannen van Kansas in contact. Die contacten leidden tot een vriendschappelijke verhouding en ik denk dat ik mede daardoor vijf jaar geleden gevraagd ben om naast mijn taak als geluidstechnicus ook bij de band te komen spelen.”
Je hebt ook in diverse bands gespeeld waaronder de Rush-tributeband Power Windows en het progfusion-gezelschap 4Front. Van die laatste band leverde je vrijwel alle muziek aan voor drie bijzonder goede albums met op het niveau van de Dixie Dregs. Ik neem aan dat je met die activiteiten gestopt bent?
“Met Power Windows ben ik inderdaad na twaalf jaar gestopt, want op een gegeven moment heb je het wel een keer gehad om steeds tracks als Subdivisions te spelen. 4Front is een ander verhaal. Die band bestaat uit erg goede muzikanten, maar het is gewoon ongelooflijk moeilijk om instrumentale muziek aan de man te brengen. Dat viel ons wel tegen, maar desondanks ben ik heel trots op die drie albums!”
Met Jeff Glixman raakte je betrokken bij de Kansas-producties, je was geluidsman bij Native Window en met 4Front heb je diverse shows voor Kansas geopend. Wanneer kregen die bandleden van Kansas in de gaten dat je een waardevolle toevoeging zou kunnen zijn?
“Dat is een lang proces geweest. Het materiaal dat ik naar Phil stuurde beviel hem erg goed en vier van die stukken zijn dus inderdaad vijftien jaar later op The Prelude Implicit terechtgekomen. Voordat ik bij Jeff ging werken werd me gevraagd om na de show even ‘hoi, hallo en dag’ te zeggen, dus stukje bij beetje leerde ik die mannen kennen. Bij Jeff had ik veel meer mogelijkheden, ik kon gitaar spelen, raakte betrokken bij de dvd There’s Know Place Like Home en vervolgens bij Native Window. De band kreeg een contract aangeboden bij InsideOut Music en tijdens de opnamen van The Prelude Implicit liep het voor geen meter. Er waren veel technische problemen en als verantwoordelijke baalde ik als een stekker. Phil kwam naar me toe en zei:
“We moeten even praten, kom je mee naar buiten?”
Ik was er van overtuigd dat hij zou zeggen dat ik bedankt was voor mijn diensten en me zou ontheffen van mijn verplichtingen als geluidsman. Maar hij zei:
“Heb je zin om bij Kansas te komen spelen?”
Ik stond met mijn mond vol tanden; ik was sprakeloos want dit had ik absoluut niet zien aankomen. Phil zag mijn verbazing en voegde er meteen aan toe:
“Oh, je mag er best even over nadenken, hoor!”
Ik wist niet hoe snel ik moest zeggen dat ik daar geen moment over hoefde na te denken, dus ik zei: ik doe het! Zeg nou zelf: hoe vaak krijg je de kans om bij een van je favoriete bands te spelen? Het gevolg was wel dat mijn eigen productiemaatschappij een slapende entiteit is geworden, want in deze band en met mijn taak om composities aan te leveren, heb ik gewoon erg weinig tijd voor andere zaken.”
Het livealbum dateert van eind 2017 en jullie zestiende album komt in juni uit. Wat heeft de band de afgelopen tweeënhalfjaar gedaan?
“We zijn druk geweest met toeren! Maar eerlijk gezegd was het nooit de bedoeling dat er zoveel tijd zou zitten tussen die twee albums. Het is bijna drie jaar geleden dat we The Prelude Implicit afrondden, terwijl we van plan waren om na anderhalf jaar met een opvolger te komen. Als je tweehonderd dagen per jaar op tournee bent, is het verrekte lastig om de rust en de tijd te vinden om te componeren. Alles bij elkaar ben ik een jaar bezig geweest met de composities voor The Prelude Implicit, terwijl ik al 25 minuten aan materiaal had liggen. Ik maak vrij complete demo’s, zodat ieder bandlid redelijk kan horen hoe het zou moeten klinken. Ik had mijn eerste bijdrage voor The Absence Of Presence al klaar in 2017, maar het schoot verder gewoon niet op en tot vorig jaar had ik nog maar zes songs klaar, dus werden de plannen voor een volgend album steeds verder opgeschoven. Misschien dat het bij een volgend album sneller kan, maar als je veel onderweg bent, zoals wij, dan moet je toch wel op ongeveer drie jaar rekenen.”
David Manion verliet Kansas in 2018 na zes jaar. Zijn droom om live te spelen viel dus toch wat tegen?
“Om eerlijk te zijn, weet ik dat niet precies. Hij is heel breed georiënteerd waar het gaat om zijn muzikale smaak en hij is altijd met van alles en nog wat bezig. Als bandlid van Kansas ben je gewoon het hele jaar bezet en dan schiet er echt niet veel tijd over voor nevenprojecten en dergelijke. Het zou kunnen dat David dat aspect heeft onderschat en toch meer met zijn eigen projecten bezig wilde zijn. Ik heb hem na zijn vertrek eigenlijk niet meer gesproken.”
En dan Tom Brislin, zijn vervanger, hoe is hij bij de band gekomen?
“Ook nu moet ik zeggen dat ik het niet helemaal zeker weet, maar ik geloof dat hij bij Phil werd aanbevolen door onze platenmaatschappij InsideOut Music. Ik werd op een gegeven moment gebeld door Phil met de mededeling:
“Je zult het niet geloven, maar onze nieuwe toetsenman is Tom Brislin en hij woont minder dan drie kwartier bij jou vandaan!”
Ik was stomverbaasd, want ik kende hem niet. Ik had nog nooit van hem gehoord en hij ook niet van mij. Het is bijna onvoorstelbaar dat we op zo’n korte afstand van elkaar zijn opgegroeid en elkaar nooit zijn tegengekomen! Hij is een fenomenale toetsenist. Tom heeft drie prima stukken aangeleverd voor het nieuwe album en ook nog eens de teksten voor vier van mijn bijdragen. Hij is een enorme aanwinst voor de band. En zeker zo belangrijk: Tom is een ongelooflijk fijne vent!”
Hebben Ronnie Platt, Tom Brislin en jij contact gehad met de voormalige leden van de groep en dan met name Kerry Livgren, die nu al zo’n 20 jaar aan zijn Cantata werkt?
“Ja, eigenlijk met iedereen behalve met Dave Hope, een interessante man die ik graag had willen ontmoeten. Hij schreef me een alleraardigste e-mail na het uitkomen van The Prelude Implicit. Hij sprak daarin zijn waardering uit voor wat we op de plaat gezet hebben. Kerry Livgren is een innemende persoonlijkheid, heel rustig en stil. Ik hoop dat hij kans ziet om zijn Cantata af te ronden, want dan ben ik de eerste die het album zal kopen! De overige leden heb ik meermalen gezien, vaak na een show of als ze een nummer meespeelden. Ik ken ze niet echt goed, maar iedereen houdt contact met elkaar. Het zijn allemaal prima kerels.”
Dan het nieuwe album. Hoe is dat in zijn werk gegaan?
“Met de komst van Tom kwam er schot in. De afgelopen periode van bijna drie jaar zijn mijn demo’s rondgestuurd en kreeg ieder bandlid de gelegenheid om te oefenen, commentaar te leveren en te arrangeren. Vorig jaar juni hebben we de koppen bij elkaar gestoken en hebben we flinke stappen gezet voor wat betreft de definitieve arrangementen om zo ieders beste ideeën tot hun recht te laten komen. Als je zoveel toert als wij, dan is de ‘old school’ werkwijze van twee maanden in een studio doorbrengen niet mogelijk. Het feit dat ik een eigen studio heb en Tom ook, heeft het opnameproces veel eenvoudiger gemaakt, maar uiteindelijk is een aantal instrumenten in Atlanta opgenomen. Ongeveer de helft van de productie vond in een grote studio plaats; de andere helft bij de diverse bandleden in hun eigen studio. Tijdens het kerstreces heb ik de eindmix in mijn eigen studio afgemaakt.”
Hoe kom je zelf aan de ideeën voor een nieuw stuk? Componeer je op gitaar?
“Poeh, dat is een lastige. Ik ben niet iemand die een notitieboekje naast zijn bed heeft liggen om daarin dingen op te schrijven als ik midden in de nacht wakker wordt. Doorgaans trek ik me terug en dan ga ik er echt voor zitten. Gewoonlijk zijn het fragmenten uit films die me inspireren, want ik ben een fervent filmliefhebber. Meestal betreft het een muzikaal fragment en soms een aangrijpende scene waardoor ik denk: yeah, dat is een goed idee! Stanley Kubrick is mijn favoriete regisseur en ook van Steven Spielberg, David Lynch, de Coen Brothers en Martin Scorcese heb ik alles wel gezien. Ik heb de laatste dertig jaar amper een plaat gekocht, maar filmmuziek is een grote inspiratiebron voor mijn composities. Componisten als Maurice Jarre, John Williams, Bernard Harmon en Hans Zimmer vind ik subliem.”
Het verbaast me dat je in dit lijstje Trevor Rabin niet hebt genoemd! Die geldt zo langzamerhand toch ook als een van de grote componisten in de filmindustrie.
“Jemig, ja! Trevor Rabin (ex-Yes) is op Alex Lifseson (Rush) na mijn favoriete gitarist! Ik wist eigenlijk niet dat hij inmiddels die positie heeft verworven, maar ik let ook niet altijd even goed op de credits, eerlijk gezegd.
Terugkomend op jouw eerdere vraag kan ik nog zeggen dat ik vooral in de periode dat ik voor 4Front schreef, de soundtracks mijn grootste bron voor de ideeën van die instrumentale muziek zijn geweest, want instrumentale muziek is als het ware een film die je er zelf bij moet bedenken. Het is zelden of nooit een melodie die me aanzet tot schrijven, maar meestal een ritme, een tempo of gewoon een gevoel. Ik weet zelf eigenlijk niet goed hoe dat werkt, maar als ik eenmaal aan de gang ben dan is er na een paar dagen opeens een vrijwel complete song! Hoewel de gitaar absoluut mijn hoofdinstrument is, schrijf ik meestal op de piano. De gitaar komt er pas bij als ik het idee heb dat de song min of meer compleet is.”
Veel Kansas-stukken, ook die van het nieuwe album, zijn verre van simpel. Verschillen in toonzetting, plotselinge tempwisselingen en lastige maatsoorten. Hoe onthouden jullie toch al die details?
“Telkens als we met een orkest werken, stellen de orkestleden ons steevast dezelfde vraag! Mijn antwoord is dan altijd: hoeveel handelingen verricht je als je auto rijdt zonder erbij na te denken? Het is gewoon een automatisme. Wij spelen die muziek al zo lang en zo vaak! Je maakt het je eigen en dan gaat het onthouden als vanzelf. Ik denk overigens niet dat ik in staat ben om ooit zulke complexe muziek te schrijven als Song For America of Magnum Opus en op het podium heb ik nog steeds veel moeite met Lightning’s Hand.”
Kansas heeft in de VS al een behoorlijk aantal shows met Tom Brislin gespeeld met daarin centraal de integrale uitvoering van Point Of Know Return. Hoe zijn die optredens verlopen?
“Geweldig! We hebben zoveel plezier samen. Tom is echt een supertalent en altijd met zijn keyboards bezig om elk detail goed te krijgen. Hij is een perfectionist ten voeten uit: je hoort zijn keyboards gewoon alsof je het album aan het afspelen bent. Vanaf dag één voelde hij zich bij ons thuis en hij wordt gaandeweg steeds beter! Trouwens, je zou het niet zeggen, maar ik had veel meer moeite om de songs van The Point Of Know Return onder de knie te krijgen dan die van Leftoverture.”
In Nederland spelen jullie in het prestigieuze Theater Carré in Amsterdam. Ik zag dat veel, zo niet alle geplande shows zitconcerten zijn. Is dat een bewuste keuze?
“Is dat zo? Dat wist ik niet, maar dat zijn zaken waarmee ik me totaal niet bezighoud. In de VS zijn al onze shows eigenlijk zitconcerten, maar ik begrijp uit jouw woorden dat jullie anders gewend zijn. Ik ben als kind één keer in Europa geweest, daarna nooit meer dus ik hoop dat deze tournee kan doorgaan, want ik wil Europa graag weer een keer bezoeken.”
Wat kun je over de cover, de negen songs of specifieke bijzonderheden van het nieuwe album vertellen?
“Ik kan niet veel zeggen over de tracks die Tom aanleverde, zoals Propulsion 1, Memories Down The Line en The Song The River Sang, behalve dat het plotselinge einde van die laatste song eerst een langzaam ‘fade out’ zou zijn, totdat Tom me belde en me vroeg wat ik ervan vond om bij de climax abrupt te stoppen. Ik zei dat ik dat een puik plan vond, dus zo is het ook op de plaat gezet. Van de cover weet ik helemaal niets, dat zou je Phil of Tom moeten vragen. Het titelstuk The Absence Of Presence is een verhaal op zich. Ik begon met dit nummer in een hotelkamer in Mississippi en het heeft me uiteindelijk zo’n anderhalf jaar gekost om het af te maken. Phil kwam met de titel en Tom verrichte klassewerk met de teksten. Throwing Mountains, de eerste single, heb ik geschreven in de stijl van Rhythm Of The Spirit van het vorige album, omdat ik daar zelf erg tevreden over was. Het heeft eigenlijk alle karakteristieken van een epic, behalve de lengte. Het is heel licht geïnspireerd op A Clockwork Orange. We hebben overwogen om het meer poppy Jets Overhead eerst als single uit te brengen, maar ik ben blij dat het dit proggier nummer geworden is. Wat ik van Propulsion kan zeggen, is dat het een soort prelude is voor Memories Down The Line is en dat Phil echt schittert op deze track. Hij speelt hier echt zoals Neil Peart bij Rush.”
Het lijkt me dat Memories Down The Line en Circus Of Illusion in dezelfde stijl zijn geschreven, terwijl Animals On The Roof wat meer neigt naar de stijl van Point Of Know Return.
“Als er tussen die twee nummers al een relatie zou zijn, dan zou dat volledig op toeval berusten. Memories Down The Line is een echte Tom Brislin-song en ik schreef Circus Of Illusion met tekst van Ronnie dus ik zou zeggen: minder relatie tussen twee nummers kan ik me nauwelijks indenken! Jets Overhead was de laatste song voor dit album die ik schreef en Animals On The Roof de op een na laatste. Ik wilde toen voorkomen dat ik mezelf zou herhalen. Ik denk dat je gelijk hebt met die vergelijking met de sfeer op Point Of Know Return. Phil kwam met de drumbeat en ik vond die zo gaaf dat ik daar de muziek bijgeschreven heb en Tom daarna de teksten. Never ontstond door een gesprek tussen Phil en mij op een vliegveld over de klassieke rockballad en hij vroeg me of ik niet zoiets kon schrijven. Ik ben daarmee aan de slag gegaan en Never was het resultaat. Soms is het ook gewoon een opmerking die me aanzet tot een compositie.”
Jullie vierden het veertigjarig jubileum in 2015 terwijl in de analen wordt vermeld dat Kansas in 1970 werd opgericht dus eigenlijk zouden jullie nu vijftig jaar bestaan!
“Ik denk dat 1974, de release van het debuutalbum, als startpunt is gekozen maar feitelijk is 1970 misschien wel juister. Ik heb nog niets vernomen over speciale shows voor ons vijftigjarig jubileum. Je weet het nooit maar ik denk dat dat jubileum in 2024 gevierd zal worden!”
ENGLISH:
Kansas is without doubt, one of the most important flag ships of American progressive rock music. When singer-keyboardist and composer Steve Walsh decided to step back and retire at the end of 2014, many people thought it was all over for Kansas, but they were wrong. Former keyboard technician David Manion joined the band and a new frontman was recruited, among others the former lead singer for Shooting Star named Ronnie Platt. Probably the most important addition was engineer Zak Rizvi. He proved himself more than a valuable asset to the band because not only does he play more than a fair bit guitar, he’s also a terrific songwriter. Being a big fan of both Rush and Kansas, it’s no wonder his compositions are heavily − or should I say heavenly − influenced by the music of the aforementioned bands. The band has been reborn and made a comeback in 2016 with the highly successful album The Prelude Implicit. A big tour in the USA followed when the album was released and the band finally played new material while the breakthrough album Leftoverture (1976) was performed in its entirety. The planned tour in Europe fell apart because of a possible terrorist threat. A big comfort for us Europeans was the release of the double live album Leftoverture Live And Beyond in 2017. Now, almost fifty years after the band had been founded in Topeka (Kansas) we will celebrate the arrival of Kansas’ sixteenth studio album The Absence Of Presence. Although keyboarder David Manion left Kansas at the end of 2018, the band never considered to retire but instead enlisted Tom Brislin, not only a well-known and ultimately talented keyboard player but a composer in his own right as well. With this re-enforcement the band recorded The Absence Of Presence with compositions by both Rizvi and Brislin. Zak Rizvi, one of the newbies, reveals how he became a member of Kansas and how The Absence Of Presence came to be.
Hi Zak, how are things at the other side of the Atlantic? Are you still in good health?
“Oh yeah, I’m good and my bandmates too, no problem there! I have to admit this whole corona thing begins to become a little scary, though. We have many shows planned from May till October and we are planning to go to Europe afterwards. Considering all the lockdowns, we have to wait and see if we are able to perform. When there’s a green light, we will be there! Another thing is: we have this Jukebox Heroes tour scheduled with Foreigner and Europe during summer. It would be really disappointing if these shows had to be cancelled due to Covid-19! It’s not in our hands anymore, we’ll just have to wait and see and accept whatever decisions will be made.”
Before we discuss the brilliant new album, I’d like to know a bit more about you since you’re not a native American, are you?
“No, I’m not. I was born in Pakistan in 1968. My family is Christian and when the political situation in the mid-seventies became quite unstable, my parents decided to emigrate to the USA. I was twelve years old at the time. For a number of years I have lived in New Jersey now with my wife and two cats.”
I already thought you originated from Pakistan. You’re by chance not related to the controversial politician Khadim Hussain Rizvi, are you?
“Oh my God, no! Fortunately there is no relation whatsoever with this insane hatred-preacher! I understand your question perfectly, but you should know that Rizvi is a very common last name in Pakistan.”
What’s your background as a musician? You play the guitar, but also keyboards, bass and drums?
“I would say all this happened coincidental. It has never been a deliberate plan but rather a natural evolution. I play acoustic guitar since I was nine years old. When our family emigrated to the USA, I discovered country & western music and a few years later, when I was fifteen, I got my first electric guitar. I heard bands like Rush and Kansas on the radio and I was hooked for good! I took some lessons in high school and so I learned to read notes and all the theoretical aspects of music. I listened endlessly to the classic rock bands, foremost to the guitarists of the progressive bands and I taught myself to play their guitar parts. As time went by, I developed my skills and got better because what more can you wish for if your teachers are the guitarists of legendary progressive rock bands? Subsequently during my education, I chose the trombone as a major and even before my early twenties I was already composing. At some point I decided I would like to record some of my compositions, so I went to a studio and recorded six songs. That cost me 3000 USD and when your eighteen years of age that’s a lot of money! That’s when I thought there should be another way to reach my goals, so I started saving and bought myself recording equipment. From 4-track recorders it went to 6-track recorders and so on and so forth, so eventually I founded my own studio. Around 1990, I became the owner of The Den Recording Studio in New Jersey and the company expanded to four locations. So my main source of income for about sixteen years was working as a sound engineer!”
What about the combination of playing all these instruments and working as an engineer?
“Well, once I got to composing my own music I found out, like many of my musical heroes, that composing on the piano was the way to go, so I had to learn to play the piano. At the time I got totally hooked on music, so I wanted to be part of the production process as well and I wanted to know every detail how to make a good album. If you want to excel as an engineer than you have to know how instruments work, how the different instruments sound, their interactions and the role of every individual instrument. Especially in progressive music you should know how to build in counterpoints, a very important feature in prog. In order to master this I had to learn to play bass and drums as well, so I could explain to musicians what I’d like to hear them play and of course it’s extremely helpful if you want to make decent demos! So that’s how one thing led to another...”
You worked with Jeff Glixman, the producer of a number of Kansas albums. Is that how you got in contact with the band?
“No, the funny thing is that it went the other way around! At some point around 2000, if my recollection is sound, I got in touch with Phil Ehart through a mutual acquaintance and I started to send him some of my demos. So we had a regular mail contact for some five years when I was approached to apply for a job with Jeff Glixman’s Starcity Recording Company, a state of the art recording facility with numerous hi-tech tools. I found out that Phil Ehart had recommended me to Jeff! So of course I went there and got hired on the spot. During the six years I had the privilege to work there I got the opportunity to get to know all members of Kansas. Eventually these contacts became friendships and I guess both my role as an engineer as well as being a friend of the band played a role in the decision of the band members to invite me to join the band five years ago.”
Before you joined Kansas you played in the Rush tribute band Power Windows and also in the prog fusion outfit 4Front. For 4Front you provided all compositions for the three albums Radio Waves Goodbye, Gravity and Malice In Wonderland. I assume that you no longer play in these bands?
“I quit playing in Power Windows a number of years ago. Although I’m a huge fan of Rush I have to admit that after twelve years of playing songs like Subdivisions I got tired to play them over and over again. 4Front is quite another story. The band members are superb musicians, but time has learned that it’s extremely difficult to market instrumental music. To be honest with you we were disappointed and a bit frustrated that we got so little recognition. Still I’m very proud of those three albums!”
So while working with Jeff Glixman you became involved in producing albums from Kansas, you were engineer for the Native Window album and with your band 4Front you opened a number of shows for Kansas. When did the band find out how big an asset you would be to Kansas?
“Well, that’s been a long process. Before I started to work for Jeff Glixman I was asked to come and say hello after Kansas shows, so I learned all the people involved bit by bit. Once I started working for Jeff’s company, I got a lot more opportunities to get to know the band. I could play guitar, I got involved in the production of the DVD There’s Know Place Like Home and subsequently I got involved in the making of the Native Window album. I knew that the material I had been sending to Phil for a number of years had landed very well, so when the band signed with InsideOut Music, I was asked to be the engineer for The Prelude Implicit. The recording sessions were compromised due to a series of technical problems and obviously I could be held responsible. I was very frustrated and annoyed, so when Phil asked me to step outside for a minute I was totally convinced that I would get fired. Instead Phil asked me if I would be inclined to join the band. I was utterly speechless because I never saw it coming! Phil immediately noticed I was stupefied and he presumed that I needed some time to things over so he added:
“Hey Zak, you don’t need to answer right away, take some time to consider this offer, okay?”
I didn’t know how promptly I had to state I really didn’t need more than a split second to say: “Yes I’m in!”
Imagine how often you get the opportunity to join one of your two favourite bands? Such an opportunity is a chance for a lifetime! Consequences of joining a band like Kansas are that there’s no time for other businesses or bands. Playing all these shows and being responsible to come up with new material is a fulltime job so my production company is ‘dormant’ at the moment. At the end of the day most of the material I had been sending to Phil since 2000 found its way to The Prelude Implicit album some fifteen years later.”
The live album dates back from the end of 2017, the sixteenth album will be released in June 2020. What have you guys been doing in between?
“Well, we’ve been busy touring! No kidding, we never intended to have such a long period between these two studio albums! Since we completed The Prelude Implicit almost three years went by while we had planned to have the next studio album some eighteen months later. When you’re touring two hundred days per year it’s hard to find the right state of mind or the time to start composing. Altogether it took me about a year to complete all compositions for The Prelude Implicit, while I already had twenty-five minutes of material at my disposal! I usually make fairly detailed demos in order to make it easier for all band members how I would like to have their instruments sound. After I sent my first contribution for the new album to them back in 2017, things didn’t exactly go as planned in 2018. I wouldn’t call it a writer’s block but fact is that I only had six pieces available until a year ago, so the plans for a successor had to be postponed. In the current situation I presume we can work a little quicker for the next album, but being on the road for such a big part of the year I don’t know if we are able to come up with the next one within three years.”
David Manion left Kansas in 2018 after he was a band member for six years. His dream of performing live wasn’t all he expected?
“To be honest I’m not quite sure why David left. I know he’s got a wide range of musical tastes and he was always working on several projects of his own. As a member of a band like Kansas there’s just not too much time to be occupied with all kinds of other interests. It might well be that David underestimated how much time a band like Kansas consumes and maybe he found out he’d rather spend more time on his own stuff than touring with a band. I must admit I haven’t spoken with him since he left the band.”
Then Tom Brislin, his successor, how did he become a member of Kansas?
“Again, I have to admit I’m not exactly sure. I believe he was recommended to Phil from our record company InsideOut Music. The only thing I do know is that I got a phone call from Phil saying:
“You would never guess who would replace David! His name is Tom Brislin and he lives less than 45 minutes from where you live!”
Indeed it was a big surprise for me, because I never heard of Tom and he’d never heard of me while we grew up living quite close to one another! He’s a phenomenal keyboard player, he came up with three pieces for The Absence Of Presence, and he wrote the lyrics for three of my compositions, so what more can I say? He surely is a great asset to the band and maybe even more important: he’s a super nice guy!”
How about the original members of Kansas? Did you, Ronnie or Tom meet Steve Walsh, Dave Hope, Robbie Steinhardt or Kerry Livgren, who has been working on his magnum opus Cantata for over twenty years now?
“Yeah, we met them all, except for Dave Hope. I know he is a retired priest and I would really like to meet him; he must be a very intriguing guy! After The Prelude Implicit came out he wrote me such a nice e-mail stating that he liked the new music very much and that he really appreciated the stuff we recorded. Kerry is a very amicable and engaging person, very quiet guy. I really hope he will be able to finish his Cantata. I will be the first one to buy the album when it comes out! Steve and Robbie we met quite a few times, often after a show or playing a song with us. I wouldn’t say I know them really well, but everyone is keeping in touch with one another, they are all great chaps, good comradery!”
Then about the new album The Absence Of Presence. What can you tell us about the making of that album?
“When Tom Brislin joined the band things suddenly fell into place and with his contributions we were getting somewhere! The past three years we have been exchanging demos, so we all got the chance to comment on them, give suggestions for adaptations and improvements, other arrangements and we all have been practising. Last year in June we got together and we made considerable progress, finalized all arrangements and assembled all the best ideas for each song. When you’re touring as much as we do, the old school method of going into a studio for two whole months is not feasible. I have my own studio, so has Tom, so this has made things a lot easier, because we could do a lot of the recordings at home although about half was recorded in a genuine professional studio in Atlanta, where drums and vocals were recorded. During the Christmas-break, I made the final mix in my home studio.”
You don’t compose a lot of your pieces on guitar but rather on the piano. How do you get the inspiration for all your songs?
“Mmm.., that’s a tough one. I’m not the kind of person who’s walking around with a notebook and write down whenever I have some idea in the middle of the night. Usually I isolate myself and focus on composing and most of the time my inspiration is some fragment from a movie. I’m a huge film-adept and often I get my ideas from a movie, it might be a musical fragment, but often it’s a catchy scene. Stanley Kubrick is my ultimate hero but also Steven Spielberg, David Lynch, the Coen Brothers and Martin Scorcese I admire greatly. I’m quite sure I’ve seen all of their films. For the last thirty years I haven’t bought a single record, but I listen to film scores all of the time and these are my main source of inspiration. People like Maurice Jarre, John Williams, Bernard Harmon and of course Hans Zimmer are top of the bill.”
It surprises me that you didn’t mention Trevor Rabin. Apart from his history with Yes he’s made himself quite a reputation as a soundtrack composer!
“Ooh, yes, of course! Trevor Rabin is my second favourite guitarist after Alex Lifeson (Rush)! I wasn’t aware of the fact he had become such an accomplished film score composer! Truth is I don’t always pay attention to the credits with every movie I watch. I will be looking out for movies he wrote the soundtracks for!
Coming back to your previous question: I’m pretty sure that when I was writing for 4Front the soundtracks were my major source of inspiration because with instrumental music you have to create your own ‘movie’ while listening to the music. Rarely, almost never the music inspires me but just a tempo, a rhythm or just a feeling. I don’t know how it works with me, but once the spark is there and I’ve got started, I often deliver a complete song within a few days. I mainly write on a keyboard although the guitar is absolutely my main instrument. Only when a song has come to fruition completely I grab my guitar to finish the demo.”
Many of the Kansas-pieces, including those on the new album, are far from easy. Sudden changes in tempo, difficult time signatures. How do you remember all those little details in all these songs?
“Well, every time we work with an orchestra that question is posed to us by the musicians in the orchestra because they play every note from a sheet. My answer is: How many lyrics do you know by heart? How many times you’re driving your car and you do everything automatically without thinking? It has become an automatic routine. When you play a song as often as we do, you don’t have to think what your next chords are, you just play them automatically. Talking about complexity: I don’t think I’ll ever be able to write such complex songs as Song For America or Magnum Opus. You know, I still struggle with Lightning’s Hand on stage every time!”
You have done quite a few shows with Tom Brislin in the USA already playing Point Of Know Return in its entirety. How did they go down?
“Just terrific. We have so much fun! Tom is a an amazing talent and he’s so keen on getting every sound out of his keyboards absolutely perfect, that when you hear him play it’s just like you’re listening to the original recording. From day one he’s totally at ease and believe it or not he’s still getting better all the time. I must admit I had a lot more difficulties learning to play Point Of Know Return than I had with Leftoverture! “
Kansas is scheduled to play in the famous Carré Theatre in Amsterdam. A very old and renowned venue, but it will be a seated show. I noticed most of your shows are in venues where’s there are predominantly seated concerts. Is that a deliberate choice?
“Oh, is that true? I didn’t know, but I’m neither the one who’s responsible for this kind of choices nor for the tour planning. In the USA basically all shows are seated concerts so for us there’s nothing new. I understand that in the Netherlands most of the shows are not seated? I’ve only been to Europe once when I was a kid and since then never, so I really hope this tour will go ahead as planned. I’d love to see Europe again!”
What can you tell us about the new album, the cover and the songs?
“I really have no idea how this cover came about. I only know Phil came up with the title and Tom wrote the lyrics for the title track. You should ask them. I can’t tell you much about Tom’s songs either like Propulsion 1, Memories Down The Line and The Song The River Sang except for the ending of the last track. The original plan was to build up to a climax with a lot of soloing and then a long fade until the end. At some point Tom called me up and asked me how I thought about the song ending very abruptly. I answered him that I would try and so we did and everyone agreed it was a suitable way to end the album. The title track is a story on its own. I started to write this song in a hotel room in Mississippi, but it took me about eighteen months to finish it! As I said, Phil suggested this title and Tom did a really great job with the lyrics. Throwing Mountains, the first single, I wrote in the same style as Rhythm Of The Spirit from the previous album, because I was particularly pleased with this track. It has all the characteristics of an epic with the exception of the length. My inspiration for this song came from the movie A Clockwork Orange. Maybe you recognize a tiny fragment! We considered releasing Jets Overhead as a single first because it’s a little more radio-friendly but I’m glad Throwing Mountains got to be the first single, because after all we are a progressive rock band! What can I say about Propulsion? This track is a sort of prelude for Memories Down The Line and Phil really excels in this track. He plays just like Neil Peart with Rush, awesome!”
Well that’s odd, because I would have guessed Memories Down The Line and Circus Of Illusion were written in the same style, while Animals On The Roof pretty much sounds like a track that could have been on Point Of Know Return!
“If there is any relation between the tracks you mentioned it would be absolutely coincidental because Memories Down The Line is a typical ‘Tom song’ and I wrote Circus Of Illusion with lyrics written by Ronnie, so I would say less relation between two songs is hardly thinkable! Jets Overhead was the last song I wrote for this album and Animals On The Roof the second to last. With Animals I tried very hard not to repeat myself because I already wrote a poppy song, I wrote an epic, a ballad and a typically progressive track. I think you’re right about Animals being in the same style as tracks from Point Of Know Return. Phil came up with a drumbeat and I liked it so much that it was relatively easy to write the music based on that drumbeat and Tom wrote the lyrics. The origin of Never was a conversation between me and Phil on the airport when we were discussing the classic rock ballad and he asked me if I would be able to write such a song. I took the message home and the result has become the song Never! So you see sometimes it’s just a remark starting things off for me!”
Kansas celebrated their 40th anniversary in 2015 while the biography states the band was founded in 1970. That would mean Kansas should celebrate their 50th anniversary in 2020!
“That might be true, but as far as I know 1974, the year the debut album was released, has always been considered the starting point of the band. Maybe 1970 would be more accurate, but so far I haven’t heard anything about special shows for our 50th anniversary. Personally I think this jubilee will not be celebrated before 2024!”
Hopefully everyone will still be around then and in good health. Thank you for this interview Zak!
“You’re very welcome, hope to see you in Europe!”
Discografie/Dicography:
Kansas (1974)
Song For America (1974)
Masque (1975)
Leftoverture (1976)
Point Of Know Return (1977)
Monolith (1979)
Audio-Visions (1980)
Vinyl Confessions (1982)
Drastic Measures (1983)
Power (1986)
In The Spirit Of Things (1988)
Freaks Of Nature (1995)
Always Never The Same (1998)
Somewhere To Elsewhere (2000)
The Prelude Implicit (2016)
The Absence Of Presence (2020)
Live:
Two For The Show (1978)
Live At The Whisky (1992)
King Biscuit Flower Hour (1998)
Device-Voice-Drum (2002, dvd)
There’s Know Place Like Home (2009, dvd)
Leftoverture Live & Beyond (2017)